Vanuit een koffer met diverse gekleurde blokken een concrete opstelling bouwen die staat voor bijvoorbeeld je levenssituatie op dit moment of een belangrijk thema. Concrete vormen en eigenschappen van de blokken en het opbouwen van de opstelling bieden een persoon en zijn ondersteuner op een eenvoudige manier structuur bij het analyseren van een levenssituatie, een thema of een probleem. Zo kom je vaak verrassend snel tot inzicht in wat er aan de hand is. Je krijgt meer grip en ideeën over wat er gedaan kan worden.
Ondersteuners en hulpvragers leren om het geheel te gaan zien en oog te krijgen voor iemands kracht, en niet alleen voor kwetsbaarheid of problemen. Allebei waarderen ze belangrijke elementen in de methode zoals de gelijkwaardigheid, de nadruk op steunende factoren, eigenaarschap, eigen regie en het uitgaan van de mens als geheel, in zijn context. Toepassen van de Yucelmethode vraagt van de ondersteuner wel een andere houding om eerst te kijken wat de hulpvrager zélf of met steun van naasten kan.
De Yucelmethode helpt mensen om contact te maken met hun krachtbronnen. Ook mensen voor wie de bestaande hulpverlening te abstract of te talig is, kunnen hun krachten en problemen met de Yucelmethode tastbaar en zichtbaar maken. Een zelfgebouwde opstelling zorgt voor begrip, inzicht en overzicht en prikkelt tot verandering.
Het concreet vasthouden van de blokken, praten over waar zij voor staan en wat ze oproepen zorgt voor een zekere vertraging en verdieping terwijl iemand zijn verhaal vertelt. Die verdieping ontbreekt wanneer je klachten of problemen alleen met woorden beschrijft of samenvat aan de hand van een vragenlijstje.
Door het aanboren van andere lagen dan de cognitieve ontstaat een ‘ander’ soort gesprek. De Yucelmethode biedt hiervoor de bouwstenen en de taal.
Als hulpvrager (een persoon, gezin of familie) bouw je met kleurrijke blokken een visuele weergave van je levenssituatie of je probleem. In de loop van de ondersteuning doe je dat meerdere malen, zodat verandering zichtbaar wordt. Iedere opstelling omvat de hulpvrager zelf (vertegenwoordigd door een balk in verschillende varianten), steunende factoren (T-vormige gekleurde blokken) en belastende factoren (rechthoekige gekleurde blokken).
De hulpvrager kiest zelf welk type blok van welke grootte en welke kleur het beste past bij een bepaalde kracht of probleem en geeft ze zelf een naam, betekenis en functie. De ondersteuner helpt door niet-sturende, open vragen te stellen.
Na elke sessie neemt de hulpvrager een foto van de opstelling van die sessie mee. Eigenlijk komt dit beeld in de plaats van een verslag van de sessie. Hij kan er thuis nog eens naar kijken, of er met iemand nog eens over praten. Het proces van herstel gaat daarmee tussen sessies door, verder.
De hulpvrager bouwt, ziet en ervaart daardoor concreet zijn eigen situatie. Een beeld zegt dikwijls meer dan woorden. Voor veel mensen zijn de bestaande hulpverleningstechnieken te abstract en te talig. De stellingen, eigenlijk analyses, van de Yucelmethode zijn zichtbaar en concreet. De stelling is en blijft ook van de hulpvrager: hij is probleemeigenaar. De ondersteuner heeft een bescheiden rol.
Bouwen met deze blokken leidt tot een tastbare opstelling. Iemand kan er wat hij maar wil in verbeelden en kan mét de blokken ook de zaken waarvoor ze staan verschuiven. Of neerzetten en van een afstandje bekijken (externaliseren). Vaak merk je dat wanneer iemand tijdens het gesprek de blokken vastpakt, ze nog eens weegt, verschuift of anders neerzet, zijn perspectief mee verschuift. Iemand kan door het visuele en tactiele werken tot concrete inzichten komen en er dan meteen, in het bouwen zelf, mee aan de slag gaan. Het gesprek kan er direct op aansluiten.
Door het al pratend kiezen van steun- en lastblokken krijgt niet alleen de hulpvrager maar ook de ondersteuner vaak snel inzicht in wat er aan de hand is. Via de opstelling krijgen beiden zicht op de samenhang tussen persoonlijke kracht en kwetsbaarheid. De Yucelmethode nodigt uit tot dialoog en tot onderzoek naar wat iemand zelf kan doen, en wat belangrijke anderen, om verandering te brengen in moeilijke situaties.
‘De Yucelmethode heeft zich de laatste jaren enorm ontwikkeld. Zelf je leven positief beïnvloeden is daarbij steeds belangrijker geworden. Hoe kun je je leven zo beïnvloeden dat herstel mogelijk is? De herstelgedachte zit in het DNA van de Yucelmethode: je bent niet ziek, maar jij bent kwetsbaar voor iets’.
Mehmet Yucel
Een hulpvrager ervaart tijdens het bouwen al eigen regie en veerkracht. Bewustwording gebeurt tijdens het bouwen. Werken met de Yucelmethode geeft hulpvragers de ruimte om eigen regie te pakken, zelf keuzes te maken en ook meteen te zien wat de gevolgen van keuzes zijn. Door te zien met welke krachten of kwaliteiten ze lasten aankunnen, kunnen ze deze krachten ook letterlijk ‘vastpakken’. In het bouwen kan iemands perspectief veranderen en een persoon kan andere invalshoeken zien – en laten zien aan de ondersteuner.
De mogelijkheden zijn divers, meerdere invalshoeken zijn mogelijk en de hulpvrager bepaalt het tempo, ook wat betreft hoe ‘diep’ en hoe ‘snel’ je de diepte ingaat. Via de opstelling zijn de mogelijkheden tot doorvragen ruimer, het gesprek lijkt vaak soepeler te lopen; al pratende is de hulpvrager bezig met het bekijken van zijn opstelling of aan het bouwen. Hij heeft een blok in de hand en als ondersteuner kijk je samen, naast elkaar zittend, naar dat blok of de opstelling. Oogcontact is niet steeds nodig en je bent toch samen bezig. Zo komt een ander gesprek tot stand.
