In het werken met de Yucelmethode ligt de focus op de eigen kracht van de mens als geheel, in zijn persoonlijke context. De hulpvrager zelf is eigenaar van zijn problemen én van het proces waarin hij of zij met steun van de tijdelijke ondersteuner, zijn leven positief beïnvloedt op weg naar herstel. Herstelkracht wordt gevoed door het inzicht méér te zijn dan je ziekte of problemen.
YUCEL INTAKE. 100% EIGEN REGIE. EIGEN OPLOSSINGEN
Sinds de introductie zo’n 15 jaar geleden zijn in Nederland duizenden hulpverleners in de Yucelmethode getraind. De methode, die onder meer in (jeugd)zorg, ggz, lvb, onderwijs, huisartsenpraktijk en het sociaal domein wordt toegepast, is o.a. heel geschikt voor gebruik tijdens de start van een ondersteuningstraject: de Yucel Intake.
Tijdens de Yucel Intake staat het unieke verhaal van een hulpvrager centraal. Iemand vertelt wat hem overkomen is of wat er aan de hand is, door verschillende kleurige blokken (steunende T-blokken en rechthoekige lastblokken) in een bepaalde opstelling samen met een lange balk (vlak, met butsen, bijna gebroken en een balk in stukken) neer te zetten. Die balk kan de persoon representeren, of een voor hem belangrijk thema, of….
Deze visuele, beeldende en tactiele hulpmiddelen helpen hulpvragers om hun verhaal heel concreet te maken. Voor henzelf én voor de ondersteuner. Ondersteuners kunnen op basis van wat een hulpvrager bouwt, doorvragen naar wat helpt, en wat belast, en hoe dat eruit ziet. Zo krijgen beide partijen meer inzicht, overzicht en gevoel voor samenhang. Voor de bouwer leidt dit tot meer grip op het eigen herstel en op wat hij met zijn hulpbronnen zelf kan doen.
Uitwerking
In de intake kan aandacht worden besteed aan waar de lastblokken voor de hulpvrager voor staan. Bijvoorbeeld voor ontregeling, of een depressieve stemming. Ook bij een themagerichte opstelling kunnen de blokken worden voorzien van etiketten, waarbij het altijd de hulpvrager is die de betekenis geeft. Dit hele proces doet de bouwer zelf. 100% eigen regie, want de ondersteuner werkt vanuit een visie op een bescheiden rol voor expertise. Hij of zij faciliteert, vraagt om verheldering, maar zit verder op zijn of haar handen.
Belangrijker nog is om samen stil te staan bij de T-blokken, die de bronnen van kracht, energie, groei gevende persoonlijke eigenschappen, vaardigheden of talenten vertegenwoordigen. Letterlijk stilstaan, vertragend voorzien van betekenisvolle etiketten die de bouwer zelf aandraagt. Belangrijke mensen die bronnen van kracht voor iemand zijn, worden op dezelfde manier als de andere krachtbronnen die de bouwer benoemt. Erbij stilstaan, zodat een persoon de kracht en de steun voelt van de bijvoorbeeld de natuur, iets te doen hebben, hobby’s, een huisdier, behandeling of medicatie. Dit proces levert een bouwwerk op, dat ‘klopt’ voor de persoon die de opstelling heeft gemaakt.
Resultaat: een foto of video
Heel bijzonder aan de Yucel Intake is dat de intake niet tekstueel in een verslag wordt uitgewerkt. Er wordt een foto of ook een video van de opstelling gemaakt, die de bouwer meeneemt naar huis. Zo kan hij zijn opstelling nog eens bekijken, delen met een naaste, bedenken wat hij aansluitend wil doen. Vraagt de situatie dat hij verder bouwt? Opnieuw gaat bouwen? Andere bronnen zoekt? Ziet hij manieren om lasten te verminderen door bepaalde krachten uit te bouwen? In een vervolgtraject kunnen deze vragen worden meegenomen en vertaald naar een behandel- of begeleidingsplan.
Saniye Yucel voerde een interessant gesprek met Jim van Os over de gemeenschappelijke ideeën in de Yucelmethode en het GEM – ecosysteem mentale gezondheid, over de kentering in de Nederlandse psychisch-sociale zorgverlening (‘nieuwe GGZ’) en het denken over psychisch lijden. Weg van het medische model, naar meer context en mensgerichtheid in de zorg. ‘Meer mens dan patiënt’.
Nog los daarvan vullen de Yucelmethode en het denken in GEM elkaar aan wat betreft het geloof in de kracht van relaties en verbinding. En in de visie dat het erom gaat, mensen op het spoor zetten van hun zelfherstellend vermogen en hun mogelijkheden om zelf hun bronnen van weerbaarheid en steun te vergroten. Cocreatie betekent dat je als hulpverlener of ondersteuner uit de rol van expert met superieure kennis stapt, van mens tot mens een relatie met de ander aangaat en samen dat belangrijke zelfherstellend vermogen probeert te activeren. Het volledige gesprek is via de knop te bekijken in een YouTubefilm.
'De Yucelmethode is een voorbeeld van cocreatieve hulpverlening. De ondersteuner en hulpvrager stappen samen en in een gelijkwaardige relatie het proces in. Daarin vinden ze een nieuwe taal om psychisch leed bespreekbaar en zichtbaar te maken.
Zo kun je er samen wat aan doen.'
Mehmet Yucel
